Noord-Nederland - De politie heeft teruggekeken op haar rol tijdens de actieweek van Code Rood in augustus 2018. Zij was die week met extra agenten aanwezig in de omgeving van Leermens en Farmsum. De gemeente heeft vooraf in een zogeheten WOM-brief duidelijke tolerantiegrenzen aangegeven en besproken met vertegenwoordigers van Code Rood. Overschrijding van die grenzen zou kunnen leiden tot inzet van de politie. Dit gebeurde op dinsdagavond 28 augustus toen agenten de lange wapenstok gebruikten. De inzet van de politie is intern getoetst. Een grootschalige inzet van de politie wordt altijd intern geëvalueerd.

Op die avond heeft de politie moeten optreden. Enkele honderden actievoerders hadden de toegang tot het tankenpark in Farmsum geblokkeerd. Door de gemeente was een vak aangewezen waar demonstranten zich mochten ophouden. Rond 20.30 uur sloten zich nog een paar honderd demonstranten aan bij de blokkade. Een grote groep demonstranten liep, tegen de afspraken in, massaal naar het hek van het tankenpark. Dit leidde tot inzet van de politie. Agenten hebben gebruik gemaakt van de lange wapenstok nadat er meerdere malen was gewaarschuwd dat ze zich moesten verwijderen.

Toetsing gebruik geweldsmiddelen
Het gebruik van de geweldsmiddelen is beoordeeld door de politieleiding. Het hanteren van de lange wapenstok die avond was proportioneel en conform de beleidsuitgangspunten die zijn afgesproken in de driehoek en de ambtsinstructie. De inzet van de wapenstok tegen de groep zittende demonstranten was echter niet proportioneel. De demonstranten bevonden zich weliswaar te dicht bij het hek, maar zij hadden op een andere manier van die plek verwijderd kunnen worden. Ook hebben agenten die avond gebruikgemaakt van nevelwater. Dit zogenaamde blusmiddel staat niet als wapen genoemd in het besluit bewapening en uitrusting. Het gebruik van het blusmiddel is niet conform de ambtsinstructie en daarmee onrechtmatig.

In gesprek met klagers
De politie heeft twaalf klachten ontvangen over haar inzet tijdens actieweek Code Rood. De klachten gaan over de grote aanwezigheid van de politie tijdens de actieweek en het gebruik van geweld door de politie tegen demonstranten op dinsdagavond 28 augustus 2018. De frequent aanwezige politie, onder meer bij het tentenkamp in Leermens en in de omgeving van het tankenpark in Farmsum, heeft bij omwonenden, ondernemers en demonstranten een gevoel van onbehagen opgeroepen. Dit is nooit de bedoeling geweest. De politie-inzet had daar eerder verminderd kunnen worden. De politieleiding heeft met alle klagers een persoonlijk gesprek gevoerd. De klagers krijgen een schriftelijke terugkoppeling over hun klacht.

Veiligheid versus demonstratierecht
De politie probeert in haar optreden altijd balans te vinden tussen de belangen van bedrijven, de veiligheid van betrokkenen en het recht op vrijheid van meningsuiting van demonstranten. Wij zijn er voor iedereen en daarom is het van belang om een onafhankelijke positie in te nemen. Terugkijkend kan worden gesteld dat men ruimschoots de gelegenheid heeft gehad om te demonstreren. Op een aantal momenten had de politie anders moeten handelen. Binnen de politie zijn diverse gesprekken gevoerd om te leren van de inzet tijdens de actieweek.
 

Tekstvak: Maatregelen Code Rood had opgeroepen tot acties met massale burgerlijke ongehoorzaamheid. Zij wilden de normale bedrijfsgang van de gaswinning sterk ontregelen. De betrokken bedrijven hebben een belangrijke verantwoordelijkheid bij de productie en levering van energie aan de samenleving. Deelnemers aan de actieweek hadden zich goed voorbereid. Het was onduidelijk hoeveel mensen wilden demonstreren en op welke locaties. Er was informatie dat diverse internationale groeperingen zich mogelijk zouden aansluiten. Uit eerdere acties is gebleken dat burgerlijke ongehoorzaamheid snel overging in het plegen van strafbare feiten. Bovendien is de aardbevingsproblematiek in het noorden een onderwerp wat leidt tot onrust onder de bevolking. Deze bijzondere omstandigheden vormden een extra uitdaging voor de politie in de voorbereiding. Het draaiboek met maatregelen en de behorende politie-inzet is vastgesteld in de gezagsdriehoek van de gemeente Delfzijl. Handhaving van de rechtsorde en noodhulp is een belangrijke taak van de politie.